آشنایی با مفهوم کمال گرایی و راهکارهای غلبه بر آن
بی نقص بودن و انجام تمامی کارها بدون هیچ کم و کاستی یکی از مسئله سازترین مواردی است که بسیاری از افراد با آن مواجه می شوند. گاهی تعیین معیارها و قوانین سختگیرانه، دشوار و غیر منطقی افراد را نسبت به پیامدهای منفی آن بی توجه کرده و باعث می شود فرد دچار خود سرزنشی شده، خود را ارزشمند نداند و با کوهی از کارهایی مواجه شود که نیمه تمام رها شده اند.
این تلاش بی ثمر برای رسیدن به ایده آل های غیر واقع گرایانه و رسیدن به بهترین نمونه از خود را کمال گرایی می گویند.
در این مقاله قصد داریم تا با مفهوم اصلی کمال گرایی آشنا شده، حالت زیان بار آن را شناسایی کرده و راهکارهای غلبه بر آن را توضیح دهیم.
معنای اصلی کمال گرایی چیست؟
کمال گرایی تعیین معیارها و قوانین بسیار سختی هستند که علی رغم پیامدهای منفی آن ، فرد بر خود تحمیل می کند.
فرد برای دست یابی به نتیجه ی مطلوب بی رحمانه تلاش می کند و اگر موفق نشود دچار احساس گناه و شرم شده، خود را به شدت سرزنش می کند و احساس ارزشمندی خود را از دست می دهد.
پیشرفت گرایی یا کمال گرایی زیان بار؟!
بین تمایل به پیشرفت گرایی و کمال گرایی زیان بار تفاوت هایی اساسی وجود دارد. برای بسیاری از افراد تشخیص این دو مورد دشوار است. تلاش های پی در پی برای رسیدن به اندام ایده آل یا کسب نمرات عالی در امتحانات می تواند در مدت زمان طولانی مشکل ساز شده و فرد تصور کند که دچار کمال گرایی زیان بار است. تفاوت این دو مورد در این است که اگر فرد دچار کمال گرایی زیان بار باشد عزت نفس خود را بر مبنای رسیدن به معیارهایش تعیین میکند. به این معنی که دیدگاه مثبت نسبت به خود به شدت وابسته به این است که چقدر در رسیدن به آن معیارهای دشوار موفق بوده اند. مورد دیگر اینکه اگر فرد در مسیر رسیدن به ایده آل های خود آسیب ببیند و پیامد هایی منفی را تجربه کند باز هم به مسیر خود ادامه می دهد.
تشخیص کمال گرایی زیان بار ( کمال گرایی منفی ) با پاسخ به چند سوال اساسی
برای اینکه مطمئن شوید آیا کمال گرایی شما از نوع زیان بار است یا خیر، علاوه بر بررسی موارد اصلی ذکر شده می توانید به چند سوال اساسی نیز پاسخ دهید.
۱.آیا از شکست در انجام فعالیت های خود می ترسید؟
۲.آیا عزت نفس شما ارتباط مستقیمی با موفقیت در کارهایتان دارد؟
۳.آیا کوهی از فعالیت های به ثمر نرسیده و کارهای به تعویق افتاده دارید؟
۴.آیا معیارهای انتخابی شما بسیار سطح بالا هستند؟
اگر پاسخ شما به سوال های ذکر شده بله استوی توانید از راهکار های غلبه بر کمال گرایی زیان بار بهره ببرید.
راهکارهای غلبه بر کمال گرایی زیان بار
۱.زمینه ها و موقعیت های مختلف زندگی خود که کمال گرایی بر آنها نفوذ کرده است را پیدا کنید.
کمال گرایی ممکن است بر همه ی جنبه های زندگی شما تاثیر نگذاشته باشد. ممکن است کمال گرایی زیان بار شما فقط در مورد تناسب اندام، شغل، رابطه با همسر و یا مسائل مالی شما باشد. برای شناخت بهتر و تسلط بیشتر باید زمینه های کمال گرایی خود را پیدا کنید.
۲.جملات خود را تغییر دهید.
با خود نجنگید و جملات سختگیرانه را تعدیل کنید. باید ها را از ذهن خود حذف کنید و گفت و گوی ذهنی خود را با ملایمت بیشتری انجام دهید. انجام این تکنیک باعث می شود اندکی از فشار ذهنی شما کاسته شود.
۳.معیارهای خود را بر اساس توانایی هایتان تعیین کنید.
قبل از آغاز هر کار و تعیین معیارهای غیر منطقی، بهتر است ابتدا توانایی ها و مهارت های خود را مورد بررسی قرار دهید. اگر خودتان را بهتر بشناسید توقعات واقع بینانه تری داشته و معیارهای منطقی تری برای خود انتخاب می کنید.
۴.آگاهی خود را در مورد آنچه که می خواهید بالا ببرید.
زمینه های کمال گرایی خود را دوباره بررسی کنید. بسنجید که در این زمینه ها دوست دارید چه فردی باشید. از خود بپرسید که اگر شکست بخورم چه اتفاق بزرگی رخ می دهد؟ سعی کنید موضوع را به صورت عینی برای خود بررسی کرده و تمامی راه حل های ممکن را در ذهنتان در نظر بگیرید. انجام این تکنیک کمک می کند تا بتوانید ذهن خود را برای انتخاب بهترین راهکارها و رهایی از اهمال کاری تقویت کنید.
نتیجه گیری
اگر کمال گرایی در بسیاری از ابعاد زندگی شما نفوذ کرده و دچار اهمال کاریی های پی در پی می شوید باید آن را جدی گرفته و برای رفع این مشکل از یک روانشناس کمک بگیرید.
روانشناسانی که رویکرد شناختی-رفتاری را در اتاق درمان اجرا می کنند بهترین گزینه برای رفع کمال گرایی زیان بار هستند. چراکه این درمان می تواند برای مراجعین کمال خواه خود از طریق ارائه ی تکالیف متنوع بسیار مفید و ترغیب کننده باشد. همچنین طبق تحقیقات و درمان های اجرا شده با این تکنیک مشخص شده است که این رویکرد موفقیت بالایی در درمان عزت نفس پایین و اصلاح الگوی تفکرات تحریف شده در مورد بی نقص بودن دارد. اگر فردی مدت زمان بسیاری با مشکل کمال گرایی زیان بار دست و پنجه نرم کند بی شک راهکارهای عمومی و کوتاه برای حل دائمی این مشکل موثر نبوده و جای نیاز به درمانگر را نمی گیرد. پس توصیه می شود در صورت بروز این مشکل برای رفع آن از یک درمانگر کمک بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید