7 نوع از اختلالات تغذیه و خوردن (FEEDING AND EATING DISORDERS)
در دنیای امروز ، بهداشت روانی و جسمانی دارای اهمیت فراوانی می باشد و به عنوان دو ستون اساسی در کیفیت زندگی ما محسوب می‌شوند. در این راستا، تغذیه سالم و مناسب از جمله عواملی است که به وضوح تأثیرات بسزایی در سلامت جسمی دارد. اما گاهی اوقات، افراد با مشکلاتی در زمینه تغذیه و خوردن روبه‌رو می‌شوند که به عنوان “انواع اختلالات تغذیه و خوردن Feeding and Eating Disorders” شناخته می‌شوند.
این اختلالات متنوعی از الگوها و رفتارها در زمینه تغذیه و خوردن را در برمی‌گیرند که می‌توانند عواقب جدی برای سلامت جسمی و روانی افراد به همراه داشته باشند. از اختلالاتی که با افراط در مصرف غذا و افزایش وزن همراه است گرفته تا اختلالاتی که به تمامیت جسمی آسیب می‌زنند و زندگی اجتماعی و روابط فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، این موارد نشان از اهمیت تشخیص و مداخله‌ی به موقع دارند.
در این مقاله، به تفصیل به معرفی و بررسی 7 نوع از اختلالات تغذیه ای در روانشناسی می‌پردازیم. هر یک از این اختلالات دارای ویژگی‌ها، علائم و عواقب منحصر به فردی هستند که نیاز به شناخت و فهم عمیق‌تر دارند. همچنین، در بسیاری از موارد ذکر شده مراجعه به متخصصان روانشناسی برای تشخیص و درمان این اختلالات امری ضروری است این مراجعه با هدف ترکیب تکنیک‌ها و راهکارهای مختلف به بهبودی و مدیریت این وضعیت‌هاست. هدف ما در این مقاله، افزایش آگاهی شما نسبت به این اختلالات می باشد.
۱. بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
اصطلاح بی اشتهایی عصبی از یک واژه یونانی Anorexie به معنای “از دست دادن اشتها” و واژه ای لاتین Nervosa به معنای “ریشه ی عصبی” اختلال گرفته شده است که نشان دهنده ی این است که بی اشتهایی در این اختلال به دلایل هیجانی و احساسی روی می دهد. طی تحقیقات انجام شده مبتلایان به وسواس بیشتر از سایرین به این اختلال مبتلا می شوند. افراد مبتلا به این اختلال عمدا به میزان قابل توجهی گرسنگی را تحمل کرده و از خوردن غذای مناسب خودداری می کنند. با وجودی که این افراد وزن بدنی پایین تر از حد نرمال دارند با این حال از افزایش وزن یا چاق شدن به شدت می ترسند تا آن حد که دائما اقداماتی به منظور جلوگیری از افزایش وزن خود انجام می دهند.
همچنین مشاهده شده است که با وجود لاغری آشکار اکثر افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی، آشفتگی تصویر بدنی (اشکال در Body image) دارند و به این معنا است که اختلال در ادراکی که فرد از وزن یا شکل اندام خودش دارد بیش از حد و غیر منطقی است.
۲. اختلال پراشتهایی عصبی یا بولیمیا
جالب است بدانید اصطلاح پر اشتهایی عصبی از واژه ی یونانی Bulimia به معنای “پر اشتهایی” و همچنین “گرسنه به اندازه ی گاو نر” و Nervosa به معنی “درگیری عصبی” گرفته شده است. این اختلال با دوره هایی از پرخوری همراه با شیوه های نامناسبی برای توقف افزایش وزن مشخص می شود. مقدار غذای مصرفی افراد مبتلا به این اختلال بیشتر از اغلب افراد است در حالی که احساس می کنند کنترلی بر روند خوردن ندارند و بعد از مصرف غذا نیز دچار احساس گناه شدید و جبران های مکرر به منظور پیشگیری از افزایش وزن می شوند. همچنین وزن افراد مبتلا به پراشتهایی عصبی اغلب طبیعی است اما این افراد به شدت از افزایش می ترسند.
۳. اختلال پرخوری
افراد مبتلا به اختلال پرخوری، دوره های تکراری از پرخوری را تجربه می کنند به طوری که فرد میزان زیادی از غذا را طی مدت زمان کوتاهی می خورد و سرعت غذا خوردن بیشتر از حد معمول است. افراد مبتلا به این اختلال درست هنگامی که گرسنه نیستند در خفا و خلوت خود به سراغ غذاهای پرکالری می روند و تا حد سیری کامل باز هم به خوردن ادامه می دهند. تقریبا نیمی از افراد مبتلا چاق هستند و بعد از انجام پرخوری احساس انزجار از خود را تجربه می کنند اما برخلاف دو گروه قبلی رفتار جبران کننده ندارد. اکثر افراد مبتلا به اختلال پرخوری چاقی را تجربه کرده و سابقه رژیم گرفتن های ناموفق را دارند.
۴. سندرم پرخوری شبانه (گرسنگی نیمه شب)
این اختلال عبارت است از دوره های مکرر خوردن در اواخر شب به صورتی که با خوردن بعد از بیدار شدن از خواب یا مصرف بیش از حد غذا بعد از شام نمایان می شود. افراد مبتلا به این اختلال در مورد روند خوردن آگاهی کامل دارند. در پی ابتلا به سندرم پرخوری شبانه و بروز نشانه های آن کیفیت زندگی فرد تحت تأثیر قرار گرفته و عملکرد اجتماعی او پایین می آید.
۵. هرزه خواری
مشخصه ی اصلی رفتاری این افراد خوردن مواد غیر خوراکی است. از جمله این مواد می توان به گچ، خاک، تکه های رنگ از دیوار جدا شده، کاغذ، پارچه، شن، مو، پلاستیک، چوب، سنگریزه و مدفوع حیوانات اشاره کرد. همچنین ممکن است فرد مواد خامی که همیشه به صورت پخته استفاده می شوند (مثل سیب زمینی) را استفاده کند. توجه داشته باشید که خوردن مواد خامی که همیشه به صورت پخته استفاده می شوند زمانی در دسته ی ملاک های تشخیصی این اختلال قرار می گیرد که جزو عادت فرهنگی فرد نباشد.
۶.مصرف غذای دوری جو/ محدود کننده (محدودیت غذا)
مشخصه رفتاری این افراد این است که از خوردن غذا اجتناب می کنند یا مقدار غذای مصرفی خود را آنقدر محدود می کنند که نیاز بدن برطرف نمی شود و در نتیجه وزن به اندازه ی نگران کننده ای پایین است. این افراد به دلیل ترس از افزایش وزن از غذا اجتناب نمی کنند بلکه نگران عواقب خوردن غذا مثل پریدن غذا در حلق و خفگی هستند. این اختلال ویژه کوکان است اما میتواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
۷. اختلال نشخوار
افراد مبتلا به اختلال نشخوار بعد از خوردن غذا به طور مداوم غذا را بالا آورده، آن را دوباره می جوند و قورت می دهند یا بیرون می ریزند. گاهی بازگرداندن غذا کاملا غیر ارادی اتفاق می افتد اما در اغلب مواقع این کار ارادی انجام می شود. این اختلال اکثرا در نوزادان و افراد عقب مانده جسمی مشاهده می شود. لازم است بدانید این رفتار برای کنترل وزن انجام نمی شود. با اینکه علت دقیق اختلال نشخوار دقیقا مشخص نیست اما نظر متخصصان بر این است که علت آن افزایش فشار شکم است.
از بهترین روش های درمان اختلالات تغذیه و خوردن استفاده از رویکرد شناختی رفتاری cognitive behavioral therapy است.
در این رویکرد درمانی، روانشناس برای خورد و خوراک و کنترل رفتارهای ناشی از اختلال برنامه ریزی دقیقی انجام داده و به همراه درمانجو قدم به قدم سبک زندگی فرد را از معیوب به سالم تغییر می دهد.
همانطور که گفته شد گاهی آشفتگی تصویر بدنی باعث بروز علائم روانشناختی شده که درمانگر شناختی – رفتاری با تکنیک های درمانی خود به بازسازی شناختی فرد پرداخته و باورهای غلط او را اصلاح می کند.
همچنین درمانگر با تنظیم فعالیت های روزانه ی مشخص از بازگشت علائم جلوگیری می کند.
دیدگاهتان را بنویسید